Lentebal hoofdstuk 1

Lentebal

Tegen beter weten in

Ik was klein en ons tuintje was de wereld,
een zandbak met een schutting er omheen,
wat daarachter was dat mocht ik zelf verzinnen:
een grote tuin vol bloemen en een zon die altijd scheen.
En dat bleef zo, al ontdekte ik ook later
dat er niets was dan wat onkruid en wat puin,
want de werkelijkheid had immers niets te maken
met mijn zelfbedachte, èchte bloementuin.
Van de wereld was die schutting wel het einde,
van mijn eigen wereld was hij het begin
en daar bleef ik in geloven,
tegen beter weten in.

Op 't lyceum zat ik jaren lang gevangen
als een vreemde vage vogel in de klas,
van elk meisje kreeg ik wilde toekomstdromen,
want na het eindexamen begon het leven pas.
En al liep ik later eenzaam vele blauwtjes,
ergens op een koude kamer in de stad,
ik wist zeker: morgen zou het echt beginnen,
het grootse leven dat ik voor me had.
Want van vroeger was vandaag altijd het einde,
van iets beters en iets nieuws steeds het begin
en daar bleef ik in geloven
tegen beter weten in.
En zo kwam ik steeds aan weer een nieuwe schutting,
met daarachter weer een ander paradijs
en al bleek dat steeds opnieuw een veld vol distels,
zo werd ik langzaam ouder en heel erg langzaam wijs.
Maar al ben ik dan toch wat men noemt volwassen
en schuttingen, daar kijk ik overheen,
wanneer ze zeggen: eens wordt alles anders
en eens dan worden alle mensen één,
er is geen einde aan het laatste einde,
er is alleen een eeuwig nieuw begin,
dan zal ik daar onmiddellijk in geloven,
tegen beter weten in.

Lennaert Nijgh

-1-

Er is een nieuwe lente aangebroken.

Murk Hemelsoet woont nu alleen op de ark in het Willem Brakmankanaal.

Hij mist het vertrouwde geluid van ma Hemelsoet. Het leven is er zonder moeder, die constant een chaotische sfeer om zich heen creëerde, wel veel simpeler op geworden.

Ma zal niet meer, net als hij wil gaan koken, ondergoed in de gootsteen staan te wassen, omdat zij vergeten is dat er een wasmachine in de kelder staat. Ze zal geen sleutels van deuren en kasten omwisselen, omdat zij denkt dat ze in de verkeerde sloten zitten. 
De brandweer zal niet meer met zes man sterk over de vloer hoeven te komen nadat ze in paniek 112 heeft gebeld, omdat ze een kraan niet dicht krijgt.

Murk maakt een doorstart. 
Hij gaat verder met zijn leven. Zonder moeder. Gestaag doorschrijvend, de toekomst tegemoet.

Hij heeft ontdekt dat hij nu hij eenmaal is begonnen met schrijven er niet meer mee op kan houden. Het verlangen om tekst te creëren, heeft zijn vroegere gebruik links ingehaald. 
Hij taalt niet meer naar drogerende zaken. Hij is nu verslaafd aan het woord.

Buiten begint het voorjaar.

Economisch wil het maar niet lenten. De globale financiële huishouding verloopt ook in seizoenen. Voorspellers kondigen aan dat de winter nu pas aanbreekt.

Na de banken beginnen nu ook andere bedrijven om te vallen. Het werkloosheidscijfer loopt snel op.

Het is bijna twintig jaar geleden sinds De Wet Investerings Regeling is afgeschaft, omdat de overheidsuitgaven, mede door de grote hoeveelheid uitgekeerde WIR-premies, veel te hoog waren geworden.

Nu komt Rita Verdonk met het plan om het geld dat de provincies uit de verkoop van energiebedrijven gaan ontvangen, te gebruiken voor investeringen om de huidige economische malaise weer te boven te komen.

Het is crisis in bankenland. Een van de laatste grote banken van Gedogia is nog steeds niet genationaliseerd, blijft moedig weerstand bieden en maakt het de regering, de leden van de Tweede Kamer en de president van de Gedogiaanse Nationale Bank niet gemakkelijk.

De beurswaarde is inmiddels nog maar 10% van een jaar geleden. Er worden nog wel steeds flinke bonussen aan de apen op de top van de bankenrots uitgekeerd. Die zullen het waarschijnlijk wel hebben verdiend, omdat er erg hard gewerkt moet worden om het bedrijf niet om te laten vallen.

Murk hoorde onlangs een anekdote over een man die zich bij het arbeidsbureau moest melden nadat hij zijn baan had verloren.

De beambte informeerde wat voor soort werk hij had gedaan. De man vertelde dat hij schoonmaker van peeskamertjes was geweest.

Een tijdje later werd de man opnieuw opgeroepen. Er was uit controle gebleken dat zijn verhaal niet klopte. Hij was tot voor kort bankier geweest.

De ambtenaar vroeg hem waarom hij dat niet eerlijk had gezegd. Het antwoord dat hij gaf was typerend voor deze tijden van crisis en depressie.

''Ach, dat is iets waar je tegenwoordig niet zo makkelijk over praat.''

Autoproducent Opel wil zich na 80 jaar weer losmaken van General Motors, om te voorkomen dat het in de val van het moederconcern zal worden meegetrokken. De bedrijfsleiding denkt dat ze als onafhankelijke onderneming een betere overlevingskans hebben.

Murk is, door het zorgen voor moeder en het schrijven, de laatste tijd aan veel dingen niet meer toegekomen. Hij heeft al weken niets meer gelezen. Hij ziet door het vastleggen van zijn eigen woorden geen boeken meer.

Het nieuws is de laatste weken wel tot Murk doorgedrongen, maar hij heeft er nauwelijks iets over geschreven. Terwijl normaal gesproken voorvallen, zoals jongelingen die bedreigingen tegen scholen hebben geuit, toch wel een aardig stuk tekst hadden opgeleverd.

Vandaag is bekend geworden dat EO-presentator Arie Boomsma voor drie maanden is geschorst door de programmaleiding van de omroep, omdat hij schaars gekleed voor een glossy heeft geposeerd.

Bij een uitzendvereniging waarvan de meeste leden in de schepping van bloot rondhuppelende mensen in de hof van Eden geloven, is er geen plaats voor medewerkers met weinig kleren aan.

Hierdoor gaan de geplande uitzendingen van zijn programma 40 dagen zonder seks ook niet door. Het is een geluk bij een ongeluk dat mensen met een bovenmatig libido zich tot die tijd kunnen behelpen met de foto’s in het blad.

Murk vraagt zich af welke sancties de EO zou hebben genomen als Andries Knevel in een string in de homo-editie van de Linda was verschenen. Hij had immers al genoeg mensen tegen zich in het harnas gejaagd toen hij de evolutietheorie omarmde.

Murk wil het liefst de hele dag aan zijn zinnelijke zucht om nieuwe frases te verwekken, toegeven. Maar ook vandaag moet hij zijn lust tot schrijven beteugelen.

Het leven van De Auteuris Interuptus, een schrijver die te weinig bevrediging krijgt omdat hij constant bij zijn bezigheden wordt gestoord, is niet gemakkelijk.

Hij vindt het leuk als er mensen langskomen, maar dat gebeurt de laatste tijd wel iets te vaak.

Vandaag komt Alie opnieuw om schoon te maken en zal Jacqueline ook weer voor de zoveelste keer voor de deur staan. Om spullen die ma Hemelsoet nooit weg heeft willen gooien, op te ruimen.

De laatste tijd kon er bijna niets meer aan de ark verbeterd of opgeknapt worden, omdat moeder altijd al dacht dat ze overal verstand van had, zich dus overal mee bemoeide en niet wilde dat er ook maar iets werd veranderd.

Jacqueline wil de afwezigheid van moeder nu aangrijpen om de huiskamer en haar slaapkamer opnieuw te stofferen. Er zijn ook nog enkele kozijnen te herstellen en de buitenkant van de ark moet worden opgeknapt. Daar zal Rob Talsma binnenkort weer voor langskomen.

Alie arriveert.

Zij zegt dat Murk zich maar niets van haar moet aantrekken. Maar het lukt hem niet echt om zich te concentreren op fraaie teksten, als er een mooie vrouw door het huis dweilt.

Hij zucht en begint in afwachting van de komst van Jacqueline met het lichten van laden uit het dressoir van ma Hemelsoet. Dan kan hij straks in overleg met zuslief besluiten wat weg kan en wat moet blijven.

Bij het doorkijken van de privézaken van moeder treft hij een vreemde mengelmoes van waardeloze en waardevolle zaken aan.

Er zijn hele jaargangen van een informatieblaadje voor woonbootbewoners, tientallen reclamefolders van uitvaartverzekeringen en een hele stapel ongeopende rekeningen. 
Het is maar goed dat Jacqueline inmiddels het hele financiële gedeelte van moeders leven op orde heeft.

In een map vindt Murk de documentatie van anderhalve eeuw familiegeschiedenis van moeders kant. Allerlei uit de nalatenschap van oma afkomstige geboortecertificaten en trouwaktes waarvan het oudste uit 1849 dateert.

In een andere la ligt een oud kasboek. Ma Hemelsoet heeft dat klaarblijkelijk gebruikt om een soort dagboek over een voorganger van de huidige tuinkat bij te houden.

Murk beschouwt zich thesaurus van de geschreven historie van de familie Hemelsoet.
Hij gooit het reclamedrukwerk en de woonbootperiodieken bij het oud papier en bergt de kostbare papieren in een vrijgekomen lade.

De bel van de voordeur gaat.

Murk denkt dat het zijn zus is. Maar er staat weer een dame van de thuiszorg voor de deur. Het is dus nog steeds niet tot het EVEAN-kantoor doorgedrongen dat ma Hemelsoet inmiddels elders verzorgd wordt.

Even later arriveert Jacqueline.

Murk vertelt haar over de rotzooi die hij heeft weggegooid en de gevonden schatten.

Jacqueline moet hard lachen.

''Dat kattendagboek kan je misschien gebruiken om een stuk voor de Boekenweek te schrijven. Het thema dit jaar is immers Tjielp Tjielp - De literaire zoo?''

Murk vindt het een aantrekkelijk idee.

''Ja, het dagboek van de kat van ma Hemelsoet is weer eens wat anders dan het dagboek van een herdershond.''

Jacqueline haalt het bed van moeder uit elkaar, zodat de vloer van de slaapkamer vrij is en de stoffeerder erbij kan, en Murk helpt haar met het reinigen van het geplastificeerde behang op de muren.

Tussen de werkzaamheden door praten broer en zus over Franka en Roel. 
Op de scholen van beide kinderen wordt binnenkort voorlichting over het gebruik van alcohol gegeven.

Dat wordt de laatste tijd steeds vaker gedaan. De vorige dag was er een dokter op de radio, die zich hardop afvroeg of het de jeugd niet juist op een idee brengt als iedereen steeds vertelt hoe slecht drank voor hen is.

Murk stelt voor om zich als ervaringsdeskundige aan te melden. Hij wil de gezichten van zijn neef en nicht wel eens zien als hij plotsklaps in hun klas verschijnt.

Jacqueline vertelt dat de clubleiding van het voetbalteam van Roel, waarvan zij trainer is, opnieuw het vertrouwen in haar heeft uitgesproken nadat ze eindelijk weer eens heeft gewonnen.

De overwinning was, naast de gebruikelijke peptalk, mede te danken aan haar dreigement dat de jongens die niet hun best deden naar Feyenoord zouden worden getransfereerd.

Alie, Jacqueline en Murk nemen pauze en een bak koffie en praten over vakanties op zonnige stranden. Alie ziet een reis naar Spanje wel zitten.

Murk moet er niet aan denken om in het zand te liggen bakken. Hij is al halfgaar genoeg.

Hij heeft binnenpret. Voor zijn geestesoog doemt een dikke, roodverbrande, Nederlandstalige zanger op, die over de geneugten van zee, zon en strand zingt.

''Ik vervel, ik vervel, ik vervel hier zo in Benidorm-Noord. Mense, ik wil die handjes zien. Doe mij nog maar een sangriaatje-light.''

Alie vindt dat de huiskamer van de ark, zonder het aangepaste bed van ma Hemelsoet en de veranderingen die Murk heeft verricht, wel lekker ruim is geworden.

''Je ken nou lekker een feessie geve. Nu je weer op je eentje woont.''

''Ja, we hebben nu ruimte voor een polonaise,'' haakt Murk in. ''Kom je ook?''

In gedachten vult Murk de zin aan.

''Dan kan je daarna meteen helpen opruimen. Hoef ik dat niet alleen te doen.''

Als Alie en Jacqueline de ark hebben verlaten, gaat Murk weer achter zijn laptop zitten om aan zijn magnum opus te werken.

Hij zet de televisie erbij aan. Er wordt een soft-psychologisch programma herhaald.

Het onderwerp van deze uitzending is De kunst van het verleiden. Een psychologe trapt een open deur in, door uit te leggen wat het verschil tussen mannen en vrouwen is.

''Mannen hebben al snel zin, bij vrouwen is daar iets meer voor nodig.''
Er wordt over goede en foute openingszinnen gesproken.

Murk verzint er ook een. Om de volgende keer als Alie langskomt te kunnen gebruiken.

''Kom je hier vaker?''

Murk denkt terug aan de tijd dat hij op de nationale luchthaven werkte.

Toen hij een keer juist in een geanimeerd gesprek met een leuke grondstewardess was, werd zijn versierpoging ten gronde gericht door een binnenkomende collega. Hij wilde weten wat er met een doosje met twee sprinkhanen, dat hij op een bagageband had gevonden, moest worden gedaan.

In de periode tussen de val van ma Hemelsoet en het begin van dit nieuwe seizoen heeft Murk veel geschreven.

Hij heeft de indruk dat hij door het constant oefenen in taalgebruik een stuk beter is geworden. Veel heeft geleerd over de cadans, die een verhaal behoort te hebben.

Sinds kort begint hij een vaste werkwijze te ontwikkelen. Eerst maakt hij een ruwe versie, waarin hij de belevenissen sec opschrijft.

In de tweede bewerking wrijft hij een dun poëtisch laagje over de tekst, om de zinnen fraaier te maken, verbetert de niet logisch lopende stukken, checkt de feiten en spelling van namen. Voor te vaak gebruikte woorden worden synoniemen op internet gezocht.

Dit laatste is het meest geestdodende en tijdrovende gedeelte van het werk. Er zou software moeten bestaan om automatisch stopwoorden te vermijden. Het steeds opnieuw teruglezen is zelfs met de zoekfunctie van de tekstverwerker oervervelend.

Als Murk voor de zoveelste keer op zoek moet gaan naar een betekenisvariant van het woord gebeurtenis, neemt hij zich voor om, zodra hij iets gaat verdienen met schrijven, een wulpse assistente voor deze sisyfusarbeid in dienst te nemen.

Het lijkt hem ook leuker dan eenzaam zitten etteren met kille programmatuur. 
De uitgespaarde tijd kan hij gebruiken om al geestdolend nieuwe woordinventies en zoete woorden voor de werkstudente te verzinnen.

Bij de derde lezing van een hoofdstuk kent Murk de meeste passages vrij goed en hoeft hij weinig bij bepaalde woorden stil te staan om kleine foutjes te herstellen. Hij kan dus sneller door de tekst en hierdoor vallen hem de laatste onjuistheden qua continuïteit en volgorde van zinsneden op.

Het heeft geen zin om er daarna nog naar te kijken. Te veel staren naar de tekst levert dan toch geen aanzienlijke verbeteringen meer op.

Meestal trekt Murk dan een biertje open. Om op de succesvolle afronding van weer een nieuw hoofdstuk te proosten. Hij bedenkt dat het maar goed is dat hij geen last heeft van valse bescheidenheid. Het is immers al moeilijk genoeg om geniaal te zijn.

Na een paar uur onderbreekt Murk zijn werkzaamheden om te ontspannen en boodschappen te doen.

Onderweg naar de nabijgelegen supermarkt komt hij mevrouw De Ronde tegen.

Het was haar ontschoten dat ze het zorglogboek van ma Hemelsoet nog zou komen ophalen en de reservesleutel van de ark zou retourneren. De afspraak wordt voor de volgende dag gemaakt.

Als Murk weer thuiskomt, zit de tuinkat al voor de deur op de verse brokjes te wachten die Murk heeft meegenomen.

Terwijl het bakje wordt gevuld, kijkt de poes schuin omhoog. Murk denkt terug aan de opmerking die moeder maakte toen ze weer uit het ziekenhuis naar huis mocht.

''Wat zal de poes opkijken.''

Er is een brief van de Dienst Werk en Uitkeringen, die via het budgetteringsbureau is opgestuurd, bij de post. Het is de toekenning van een toelage voor duurzame goederen voor mensen die langdurig van de bijstand leven.
Enkele maanden geleden had Murk een gesprek met een employee van de DWU. Toen hij vertelde dat hij van plan was een laptop te kopen om thuis te kunnen schrijven, had de dame hem aangeraden van deze regeling gebruik te maken.
Murk neemt de bijlage van het formulier door. Hij ontdekt dat het hulpmiddel, waar hij een nieuw, werkzaam bestaan mee probeert op te bouwen, niet wordt vergoed. Het is wel toegestaan om van de DWU bijdrage een televisie of dvd-recorder te kopen, waarmee je de hele dag voor de buis kunt hangen.

Murk schrijft nog een paar uur door en luistert naar de radio.

Er komt een reportage voorbij over een telefoonnummer waar God te bereiken zou zijn. 
Als de verslaggeefster het nummer belt, krijgt zij een voicemailboodschap. Er wordt gemeld dat de alomtegenwoordige helaas niet aanwezig is.

Uit de Verenigde staten komt het nieuws dat president Davis een verbod op waterboarden heeft uitgevaardigd. Murk besluit dat hij dit jaar dan maar kan gaan waterskiën.

Murk zet de televisie aan om de herhaling van een late avond talkshow te bekijken.

Oud-minister Gerrit Zalm dist een verhaal op over een mop die hij ooit aan de toenmalige Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft verteld.

''Er was eens een boer in Wit-Rusland die een koe had gekocht. Telkens als de boer zijn koe wilde laten dekken, springt het dier opzij. Iemand vroeg hem of hij de koe toevallig in Minsk had gekocht? Ja, hoezo? Mijn vrouw komt ook uit Minsk.''
Helaas lachte Netanyahu lang niet zo hard als Zalm had gehoopt. Even later bleek ook waarom, toen de minister-president van Israël meedeelde dat zijn vrouw ook uit Minsk kwam.
Een paar maanden later vertelde Zalm de mop en de reactie van de Israëlische politicus aan een kennis. Deze kwam er later op terug nadat hij de feiten had gegoogeld. De vrouw van de premier bleek helemaal niet uit Minsk afkomstig te zijn.

Murk mailt Jacqueline om haar te vragen of zij suggesties heeft om de toeslag van de DWU te besteden. Hij maakt ook melding van de ontmoeting met de wijkzuster.
Zuslief heeft vast niet veel tijd. Dus geeft hij het antwoord op de in de vorm van een raadsel gestelde kennisgeving ook maar meteen: ‘‘Je raadt nooit dat ik mevrouw De Ronde ben tegengekomen toen ik net op weg naar de buurtsuper was’’.

Murk schakelt de radio net op tijd in om het krantenoverzicht op de nationale nieuwszender te horen voorlezen.
Er is een hilarisch bericht over een man die zich op het politiebureau moest vervoegen om boetes uit te zitten. Hij was aan de late kant en kocht voor vijf Gedogiaanse Florijnen een fiets van een junk en kon zich nog net op tijd melden. De agent die hem inschreef, zag dat het rijwiel waarmee de man zich naar het bureel had gespoed een verbogen slot had en gaf de man een extra boete voor heling.
Murk kan niet meer verder schrijven van het lachen. Hij overweegt om 112 te bellen voor medische bijstand, maar het lukt hem zich uit de megadeuk waarin hij beland is, te werken en besluit eerst maar te gaan eten.
Zijn zorgzame zus heeft die ochtend de restanten van een maaltijd, die zij voor haar gezin had gekookt, voor hem achtergelaten. Dus wordt de geplande gezonde maaltijd van verse broccoli, aardappelen en magere jus naar de volgende dag verschoven.
Murk kookt bijna altijd met verse ingrediënten. Hij vindt het onzinnig om kant en klaar maaltijden te kopen. Het is volgens hem al belachelijk dat ze potten rode kool met stukjes appel verkopen. Hij kan best zijn eigen boontjes doppen en schilt altijd zelf zijn appeltjes.
Terwijl de maaltijd warm wordt, haalt Murk de was uit de machine. Zijn schone sokken zijn als vissen gevangen in de vitrage die Alie die morgen in de wasmand heeft gegooid.
Tijdens het eten kijkt Murk naar Dit was de dag die is geweest.
Een jonge, blonde presentatrice van het journaal op de publieke omroep is tafeldame.
Er is onlangs op internet een filmpje van haar opgedoken dat net voor een nieuwsuitzending is gemaakt. Het wordt vertoond en haar fysionomische reacties hierop worden close-up in beeld gebracht.
In het clipje vraagt de nieuwslezeres vertwijfeld aan de programmaleiding hoeveel knoopjes van haar blouse ze het beste open kan laten.
Murk denkt dat zij het dilemma ondertussen wel zal hebben opgelost. Hij herinnert zich tenminste dat hij haar die morgen bij het presenteren van het ochtendjournaal met een duidelijk decolleté heeft gezien. Het nieuws dat in het bulletin werd gebracht, is hem helaas ontschoten.

Murk kan zich na zich een dag lang op nieuwe zinnen bezonnen te hebben niet meer concentreren op nieuwe teksten. Hij trekt een biertje open en gaat languit op de bank liggen om te bedenken wat hij dan wel voor de bijdrage van de DWU kan gaan aanschaffen. Het lukt hem vooralsnog niet om iets te verzinnen.

Jacqueline heeft hem een dvd met een film uitgeleend. Die gaat hij eerst maar op zijn laptop bekijken.

Het verhaal van de rolprent gaat over een jong stel dat voor weinig geld een duplexwoning kan kopen, onder de voorwaarde dat het oude vrouwtje dat in het bovenste appartement woont daar tot het einde van haar leven mag blijven.
De vrouw lijkt alleraardigst en ziet eruit of ze elk moment dood neer kan vallen. Het paar koopt het pand, in de verwachting dat tegen de tijd dat ze kinderen krijgen de bovenste etage wel vrij zal zijn gekomen.
Ze komen er al snel achter dat de vrouw reuze taai is en hen constant lastig komt vallen met allerlei verzoeken, die men niet kan weigeren omdat ze erg lief worden gevraagd.
De man is schrijver en komt niet aan zijn werk toe. De oude dame laat hem steeds opdraven, omdat er iets mis is met de waterleiding of de afvoer. Ze heeft hem ook vaak nodig om haar naar een apotheek te begeleiden om roze pillen te halen. Die ze dan ter plekke wil natellen, omdat ze er niet op vertrouwt dat de farmacie-assistente tot vijftig kan tellen.
Zijn vrouw verliest haar baan als journalist, omdat de oude bovenbuurvrouw ‘per abuis’ de verwisselbare schijf van haar computer met afbeeldingsfiles, die zij de volgende dag bij het tijdschrift waar ze voor werkt moet inleveren, heeft verwisseld met een disc met obscene privé foto's. Zij gaat noodgedwongen thuis als freelancer werken en komt er weldra achter dat haar man niet heeft overdreven als hij 's avonds bij haar thuiskomst vertelde dat hij niets heeft kunnen schrijven, omdat het oude mens weer te veel aandacht had gevraagd.
De schrijver heeft een flink voorschot voor zijn roman gekregen en moet het manuscript voor een bepaalde datum af hebben. In een poging om de deadline te halen, gaat hij in een koffiehuis schrijven.
Als het boek eindelijk gereed is, gebeurt er een ramp. De bejaarde vrouw meent een muis te zien, gooit een boek, maar raakt de laptop van de auteur. De computer valt uit het raam en wordt door een vrachtwagen overreden. Murk heeft na het zien van horrorfilms nooit nachtmerries gehad. Maar vreest dat hij deze nacht niet rustig zal slapen, omdat de gebeurtenissen in de video zoveel gruwelijker zijn dan hetgeen hij de laatste tijd met moeder heeft meegemaakt.

 Naar het volgende hoofdstuk 

 

 

 Inhoud Roman Seizoensgebonden 

  Terug naar de thuispagina