Winterverleiding hoofdstuk 2

-2-

God

God is a concept,
By which we can measure,
Our pain,
I'll say it again,
God is a concept,
By which we can measure,
Our pain,
I don't believe in magic,
I don't believe in I-ching,
I don't believe in bible,
I don't believe in tarot,
I don't believe in Hitler,
I don't believe in Jesus,
I don't believe in Kennedy,
I don't believe in Buddha,
I don't believe in mantra,
I don't believe in Gita,
I don't believe in yoga,
I don't believe in kings,
I don't believe in Elvis,
I don't believe in Zimmerman,
I don't believe in Beatles,
I just believe in me,
Yoko and me,
And that's reality.
The dream is over,
What can I say?
The dream is over,
Yesterday,
I was dream weaver,
But now I'm reborn,
I was the walrus,
But now I'm John,
And so dear friends,
You just have to carry on,
The dream is over.

John Lennon

Het is de dag van de mensenrechten. De dag dat herdacht wordt dat in 1948 de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens door de Verenigde Naties werd aanvaard.

Moslims vieren vandaag het Offerfeest, Id al-adha. Herdacht wordt dat Ibrahiem - in de Bijbel Abraham genoemd - door god werd gevraagd zijn zoon te offeren.

Het is een goede week voor dichters. Hans Verhagen krijgt de P.C.-Hooftprijs en poëet Arjan Hut heeft een zoon gekregen. Iwan.

In het juryrapport van de P.C.-Hooftprijs staat dat Verhagen de prijs onder meer heeft gekregen voor zijn ‘‘verbluffend goede poëzie en vanwege zijn humor, engagement en poëtische durf en eigenzinnigheid’’.

Volgens het op Facebook geplaatste geboortekaartje weegt Iwan Hut 2770 gram en Murk heeft een aan waarschijnlijkheid grenzend vermoeden dat de verse dichterstelg een fantastische toekomst tegemoet gaat.

Murk is van plan vandaag De Magie van de Paddestoel in De Molshoop, het bezoekerscentrum van het Theo Thijsenbos, te gaan bezoeken.

Daarna wil hij naar Alice in Wonderland in het KarelGlastravanLoonFilmmuseum en tussendoor moet hij ook nog een nieuwe pan gaan kopen.

Ma Hemelsoet heeft de vorige dag, bij afwezigheid van Murk, een pan op het elektrische fornuis laten staan. De pan werd roodgloeiend. De inhoud verkoolde en was met geen mogelijkheid meer los te weken. En ja, Murk heeft echt alles geprobeerd. Hij heeft staan schuren met Brillo sponsjes. De combinatie van baking soda en azijn werkte ook niet. De pan was ten dode opgeschreven. Daar hielp geen lievemoeder aan.

Tijdens het ontbijt kijkt Murk naar Goedemorgen Gedogia. Geert Wilders is een van de gasten. Hij kondigt aan dat hij Loekie de Leeuw wil slachten.

Asjemenou!

Het blijkt dat het de raspopulist gaat om het sluiten van twee van de drie publieke tv-zenders, omdat die zijns inziens wel erg veel geld kosten en volgens hem de spreekbuis van de linkse kerk zijn.

De geblondeerde volksmenner kondigt aan dat hij een internationale alliantie tegen het wereldwijde gevaar van de islam wil sluiten en hij hiervoor diverse landen zal gaan bezoeken.

Wilders neemt het feit dat vandaag het Offerfeest wordt gevierd te baat om zijn boodschap te verkondigen.

Murk gelooft niet in goden tot het tegendeel bewezen is. Hij gelooft alleen in zichzelf en de redelijkheid van de meerderheid der mensheid. Het maakt hem niet uit of mensen kaarsjes branden, in een kerstman of paus geloven, op hun knieën naar het oosten liggen te bidden of wellicht het noorden kwijt zijn. Er is niets mis met het merendeel van de moslims. Je moet alleen het kaf van de Koran scheiden. Als kerken de maatschappij bij elkaar houden door hoop, troost of goede raad te geven, is er geen probleem. De dominee die mensen na de aanslagen in Londen in zijn kerk opving en hen aandacht en een glaasje limonade gaf, had dat vast ook gedaan als hij niet gelovig was geweest en een boekwinkel of groentehandel in die buurt had gehad. Naast de mensen die het nodig vinden een medemens af te slachten in de naam van een god, of zijn discipelen, zijn er uiteraard ook genoeg aanhangers van politieke stromingen, of gewoon omdat ze stemmen horen die hen opdraagt kwaadaardig gedrag te vertonen.

De journaallezer meldt dat er toch nieuwe verkiezingen komen en dat deze in het begin van het nieuwe jaar zullen worden gehouden.

Het item dat daarna komt, handelt over het martelen van mensen door middel van harde muziek. Naast rockmuziek worden er nu ook liedjes uit Sesamstraat gebruikt. De mensenrechten zijn ook niet meer wat ze geweest zijn.

Na afloop van het journaal volgt voor de zoveelste keer dezelfde commerciële boodschap om een middel tegen een verstoorde stoelgang te gebruiken.

''Toen u vanmorgen diarree had, kon u kiezen!''

Ma Hemelsoet bekijkt elke reclameboodschap met intense belangstelling. Zelfs als deze al duizend keer werd vertoond. Murk is er inmiddels schijtziek van geworden.

Als Murk een uur later in de Molshoop is gearriveerd en zich juist in de wereld van de paddenstoel heeft verdiept, belt Jacqueline hem.

''Ma doet niet open, ik ben net gebeld door een man van de thuiszorg, hij heeft al twee keer aangebeld en op de ramen geklopt, maar er kwam geen reactie. Waar zit je?''

Murk vertelt dat hij zich op dit moment aan de andere kant van de stad bevindt, maar zo snel mogelijk naar huis zal gaan.

De tentoonstelling brengt toch geen nieuwe inzichten. Dat paddenstoelen voor goede doeleinden, zoals geneesmiddelen, of slechte, om iemand te vergiftigen, gebruikt kunnen worden, was hem al bekend.

Geldt dat niet voor alles? Met auto’s kun je ook hard over iemand heenrijden en met een andere, een ambulance bijvoorbeeld, kun je daarna het leven van dezelfde persoon redden.

Als Murk bijna thuis is, belt Jacqueline opnieuw. Ze heeft ook tijd vrijgemaakt om bij moeder langs te gaan.

''Ik ben naar ma gereden. Dat was ik eigenlijk toch al van plan. Er is niets aan de hand. Ma heeft niet open gedaan, omdat ze dacht dat het nog donker was.''

De laatste tijd blijft Ma Hemelsoet steeds vaker hele dagen in haar slaapkamer en heeft soms zelfs geen energie om de gordijnen open te schuiven.

Murk komt thuis en krijgt de rest van het verhaal te horen.

''Ma vond het bonzen op het raam maar eng, zo midden in de nacht. Een goede reden om niet open te doen. Toen ik haar vroeg hoe laat het was bleef ze stug volhouden dat het tien uur was. Terwijl de klok die voor haar neus hing toch echt twee uur aanwees.''

''Zie je wel dat het geen zin heeft “Tafeltje Dekje” voor ma te regelen,'' betwetert Murk. ''Die laat ze ook voor de deur staan als het volgens haar donker is.''

Nu thuis alles in orde is en Murk ondanks de omweg via de ark al vroeger dan gepland naar het centrum kan vertrekken, heeft hij na het kopen van de pan nog tijd over voordat hij naar Alice in Wonderland gaat. Hij besluit langs het stadsarchief te gaan. Daar draait deze maand een film over de stad in de jaren '70. Een tijd die Murk zelf bewust heeft meegemaakt.

In de film wordt gesproken over het eind van het tijdperk van de auto. Er rijden witkarren door het beeld. De elektrische karren zijn heden ten dage uit het straatbeeld verdwenen. En er zijn meer auto’s dan ooit.

Een man met een hele grote snor vertelt dat het zo “gesellig” is met al die nieuwe mensen uit Suriname, Turkije, Spanje en Marokko.

Een oude vrouw foetert op de hippies die in het Wolkerspark slapen. Ze vindt dat die maar eens aan het werk moeten. Als de interviewer suggereert dat deze mensen misschien vakantie hebben, geeft ze toe dat dit mogelijk is, maar ze blijft bij haar standpunt dat “we” niets aan die buitenlanders hebben.

Dan volgen er beelden van de eerste metrolijn die met veel pijn en moeite wordt aangelegd. Het gaat gepaard met veel rellen en de halve stad is een bouwput.

Murk zucht. Zoveel is er niet veranderd in de laatste dertig jaar. Hij moet denken aan een gedicht dat Karel Nooitgedacht hem onlangs heeft voorgelezen.

Gedicht
De stad ligt nog steeds open
Het laatste gat is nog lang niet
Gedicht

Als de Wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade, die halverwege de jaren’70 in het Noordervlietpark werd gehouden, aan bod komt, déjavuut Murk naar de tijd dat hij daar met zijn ouders en zusje rondliep.

Daarna gaat de film over de tentoonstelling ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan van de stad. Dat festijn kan hij zich ook nog goed herinneren.

Bij de filmbeelden van de eerste editie van Sail, het meerdaags maritiem evenement dat elke vijf jaar in Louloenen plaatsvindt, keren zijn gedachten terug naar de eerste dag van de brugklas. Hoe hij te laat op school kwam om zijn rooster en schoolboeken af te halen.

Murk was ruim op tijd van huis gegaan en er was tijd genoeg om de parade van de tallships te gaan bekijken. Om een en ander beter te kunnen zien, had hij de pont over Den Doolaard genomen. Maar deze bleef door de file van windjammers, schoeners, brigantijnen, brikken, barken en een mêlee van plezierjachten en pretbootjes die daar omheen voeren nog een tijd aan de overkant liggen. En toen hij ten langen leste bij de school arriveerde en het lokaal waar hij zich moest melden zocht, had hij de vergissing begaan de weg aan een aantal oudere jongens te vragen. En uiteraard hadden zij hem de verkeerde richting gewezen. Verse brugpiepers, altijd lachen.

Murk kwam te laat om te horen dat de boeken gekaft dienden te worden en kreeg tijdens de eerste les prompt straf, omdat hij dit had verzuimd.

Murk loopt zingend van het stadsarchief naar het filmmuseum. Een opgetogen versie van Big City van Hans van Tol, die in de jaren '70 onder de naam Tol Hansse furore maakte.

Alice in wonderland valt een beetje tegen. Ondanks het feit dat Peter Sellers de rol van de hartenkoning speelt, haalt de film het niet bij het boek.

Op de pont huiswaarts ziet Murk een jonge vrouw met een hondje. Het is kil. De dame tilt het beestje op en drukt het aan haar bezoem.

Murk neuriet I wanna be your dog van Iggy Pop and the Stooges.

Tijdens het eten kijkt Murk samen met moeder naar de herhaling van een talkshow die altijd erg laat op de avond wordt uitgezonden. Murks favoriete James Bond, Moore, Sir Roger Moore is te gast.

In de late jaren '70 en de vroege jaren '80 heeft hij samen met pa Hemelsoet een aantal van de films met 007 gezien.

Er wordt een scene uit For your eyes only getoond. De gastheer van het praatprogramma vraagt Moore waar hij zo goed heeft leren skiën. De acteur geeft toe dat hier van een stand-in gebruik is gemaakt, maar hij voegt er meteen heel tongue in cheek aan toe dat hij op andere momenten wel degelijk zelf actief was.

''But I did the love-scenes myself!''

De volgende gast wordt geïntroduceerd, de violiste Janine Jansen.

De presentator vraagt Sir Roger of hij met haar in een film zou willen spelen. Daarna wordt een fake-trailer gestart waarin Jansen naast Moore als bondgirl figureert. Moore geniet zichtbaar, maar hij vreest dat het antwoord dat hij eigenlijk zou willen geven wel eens aanleiding tot problemen binnen zijn huwelijk zou kunnen geven.

''My wife is watching!''

Voordat het journaal begint schakelt Murk nog snel even over naar de nationale cartoon-zender, om zijn favoriete tekenfilmserie, George van de jungle, te kunnen zien.

In het nieuwsbulletin wordt aandacht besteed aan een animatiefilm die de Iraans-Nederlandse politicus, publicist en oprichter van het voormalige Centraal Comité voor Ex-moslims Ehsan Jami heeft gemaakt. Tegen alle verwachtingen in is het geen film geworden waarin Mohammed volledig door het slijk wordt gehaald. Waarschijnlijk zullen alleen streng gelovigen die vinden dat de profeet niet mag worden afgebeeld en liefhebbers van kwaliteitsfilms hier echt beledigd door zijn. Het filmisch gedrocht schijnt het niveau van een thaumatroop, een aan twee zijden bedrukt vlak waaraan aan de zijkanten touwtjes zijn bevestigd, die door ze snel tussen de vingers te rollen afwisselend de voor- en achterkant zichtbaar maken en dan, mits dit snel genoeg gebeurt, de illusie geeft alsof beide afbeeldingen samensmelten, te hebben.
Er is de laatste tijd weer veel te doen over de wet die ook het indirect grieven van bevolkingsgroepen strafbaar stelt.
Het niet rechtstreeks beledigen van bepaalde categorieën van de tak der mensheid die men de homo sapiens pleegt te noemen, heeft dikwijls ook het voordeel dat iets dommere mensen niet door hebben dat ze worden bespot.
Murk houdt er niet van als sommige lieden anderen belachelijk menen te moeten maken. Daar zijn mensen veelal zelf best heel goed toe in staat. Maar somtijds kan hij het niet nalaten. Juist op die momenten moet hij onbewust aan de woorden van Stoffel, de broer van de hoofdpersoon uit het boek Woutertje Pieterse van Multatuli, denken.
‘‘Juffrouw Laps,'' zei Stoffel plechtig – en er was 'n gewichtig ogenblik aangebroken in 't avondje van juffrouw Pieterse – ''Juffrouw Laps, je bent een zoogdier.’’

Na het eten zet Murk een televisieprogramma aan waarin nostalgie hoogtij viert.

Moeder mag dan wel niet meer weten wat er vijf minuten geleden is gebeurd, maar zij herinnert zich de jaren '70 nog best. Als Chef van Oekel in beeld verschijnt, veert ze kwiek op en roept luid: ''REETS!''

Ma kijkt nog een tijd mee naar het volgende programma, Vlammen voor de Vrijheid, dat mede door Amnesty International is geïnitieerd en gaat dan naar bed.

Murk zit het hele programma uit en volgt haar voorbeeld.

En hiermede sluit dominee Maarten Hubertus Hemelsoet deze volle dag. Amen!

Een ieder die zich door de inhoud van dit hoofdstuk gekrenkt meent te voelen, kan zich bij de stichting Socutera (www.socutera.nl) melden voor nazorg.

 Naar het volgende hoofdstuk 2 

 Inhoud Roman Seizoensgebonden 

  Terug naar de thuispagina